ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Του Σπύρου Λάππα, Βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ Καρδίτσας.

To Σάββατο το βράδυ στο Μουζάκι έλαβε χώρα μία μουσική μυσταγωγία από Χορωδίες ολόκληρης της Ελλάδας, που συμμετείχαν  στο 34^ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορωδιών. ΄Ηταν μία καλλιτεχνική μαγεία και όσοι την παρακολούθησαν αποζημιώθηκαν απολύτως, βιώνοντας πρωτόγνωρα συναισθήματα.

 Μετά το τέλος της εκδήλωσης αναχωρώντας έκανα κάποιες σκέψεις στο ζήτημα του Πολιτισμού σε συνθήκες οικονομικής κρίσης και μνημονιακών δεσμών. Κατ’ αρχήν ήταν μία ακόμα εκδήλωση στις πολλές που διοργανώνει η Καρδίτσα και οι Δήμοι της και είναι σημαντικές, αφού η φήμη τους απλώνεται είτε στο Πανελλήνιο, είτε στην Οικουμένη. Θα λέγαμε ότι οι πολιτιστικές εκδηλώσεις της περιοχής μας είναι ο αέρας της, η πνοή της, η ταυτότητά της. Το Μουζάκι για τέσσερις μέρες ήταν ο πολιτισμικός πνεύμονας της Οικουμένης (και οι πολίτες του Κόσμου «άρμεγαν με τα μάτια τους το Φως της Οικουμένης», όπως ψάλλει ο Μίκης). Τονίζουμε, μάλλον υπενθυμίζουμε ότι την έννοια «Πολιτισμός»  την καθιέρωσε ο Αδαμάντιος Κοραής ως έναν γλωσσικό νεολογισμό και από τότε κυριάρχησε αυτό που εννοούσε και νοηματοδοτούσε ο ίδιος: «την ανθρωπιστική παιδεία υπό γενική έννοια, στην οποία ασφαλώς περιλαμβάνεται η καλλιέργεια των γραμμάτων και των καλών τεχνών, αποτελεί το ζωτικό περιθώριο της κοινωνίας όπου μπορεί πραγματικά να αναπνεύσει η φαντασία και η ελευθερία, χωρίς τις οποίες η κοινωνία μαραζώνει, ασφυκτιά και οδηγείται τάχιστα στον πνευματικό απορφανισμό». Και αυτό είναι χρέος όλων μας να το εξασφαλίσουμε, γιατί, όπως έγραφε ο Αλμπέρ Καμύ, «Η ελευθερία δεν είναι φτιαγμένη από προνόμια. Είναι κυρίως  φτιαγμένη από χρέος». 

    Απέναντι στη φρίκη των πολέμων, απέναντι στα δεινά της οικονομικής κρίσης και απέναντι στον ψυχοφθόρο φόβο της  περιφερειακής και παγκόσμιας ανασφάλειας, οι άνθρωποι και οι Κοινότητές τους το μόνο που έχουν να αντιτάξουν είναι τα αντίβαρα της γνώσης, του πνεύματος, της δημιουργίας και της ευαισθησίας. Ειδικότερα τα δημιουργήματα της τέχνης και του Πολιτισμού, εκτός της προσωπικής απόλαυσης των δημιουργών τους, προσφέρονται για την αποκατάσταση της επικοινωνίας και μας δημιουργούν την αίσθηση ότι όλοι μας, απολαμβάνοντάς τα, ανήκουμε σε μία ευρύτερη συλλογικότητα. Γράμματα και τέχνες με τα νοήματά τους, την αισθητική και τον συναισθηματισμό τους κεντρίζουν τον προβληματισμό και την αμφιβολία απέναντι σε βεβαιότητες και στερεότυπα. Οξύνουν την κριτική στάση, διευκολύνουν την αναθεώρηση αντιλήψεων ξεπερασμένων, ανοίγουν μονοπάτια δίπλα στον δύσκολο δρόμο της αυτογνωσίας.

 Σήμερα βιώνουμε μία τεράστια κρίση, που δεν είναι μόνο οικονομική. Είναι και κρίση αντιλήψεων και τρόπου σκέψης, ίσως και ταυτότητας της σύγχρονης κοινωνίας.  Και όταν ομιλούμε για Πολιτισμό, δεν μπορούμε να τον ξεχωρίζουμε απολύτως από την κοινωνική ζωή, απομονωμένο και μοναχικό. Ο χώρος του Πολιτισμού δεν είναι ένας υπερβατικός τόπος που κατοικείται  μόνο από τα έργα και τους ανθρώπους που τα δημιουργούν, τα μελετούν, τα σχολιάζουν ή τα απολαμβάνουν, με τη δική τους επάρκεια γνώσης και ταλέντου. Αντίθετα, ο Πολιτισμός και η Τέχνη αποτελούν μέρος μίας ευρύτερης διαδικασίας στην οποία μετέχουμε όλοι, δημιουργοί και κοινό. 

Δεν μπορούμε να ομιλούμε για Πολιτισμό χωρίς να τον αναγνωρίζουμε και να τον αναζητούμε στην καθημερινότητα του  κάθε πολίτη, στην ποιότητα της ζωής του, στον τρόπο που συνομιλεί με τους άλλους και συμμετέχει στην Κοινότητα. Ο Πολιτισμός είναι ένα από τα πιο συνεκτικά υλικά της κοινωνίας. Είναι παιδεία και εκπαίδευση. Είναι γνώση, καλλιέργεια της σκέψης, της κρίσης, της ευαισθησίας. Είναι μαθητεία δημοκρατίας, όπως πίστευαν οι Αθηναίοι, όταν δημιουργούσαν τον χρυσό τους αιώνα, με τα απίστευτα δημιουργήματά τους, που καταπλήσσουν και σήμερα τον κόσμο ολόκληρο. Και δεν ήταν τυχαίο ότι Δημοκρατία και Πολιτισμός απογειώθηκαν μαζί, σαν δύο πλευρές του ιδίου καταπληκτικού ανθρώπινου νομίσματος. Ο Πολιτισμός και η Τέχνη είναι παραγωγός σκέψης και αντίληψης, όχι παράγωγό τους. 

Σήμερα υπό τις πλέον αντίξοες συνθήκες ευρωπαϊκής και παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, σε  ένα κόσμο, που τρελαμένος από την συσσώρευση πλούτου και μίσους, αλληλοσπαράσσεται διαρκώς και ασυστόλως, εμείς εδώ στο Μουζάκι, στην μικρή τούτη γωνιά της Ελλάδας, θαλπωρή της Οικουμένης, στήσαμε τη δική μας αμφικτυονία διαλόγου, συνεύρεσης, συναντίληψης, και απελευθερώσαμε ό,τι πιο ανθρώπινο διαθέτουμε: την ανθρώπινη σκέψη μας, να μείνει ζωντανή και δυνατή, απέναντι στις οδύνες αλλαγών σε παγκόσμιο επίπεδο. Να δώσουμε την υπόσχεσή μας ότι οι οποιεσδήποτε αλλαγές γίνουν, δεν θα αφήσουν απέξω τον Πολτισμό και την  Τέχνη, δηλαδή τον Άνθρωπο και τις ιδιότητές του. Και ασφαλώς να φτιάξουμε τις πόλεις μας πολιτιστικά κύτταρα, όπως ήταν οι Πόλεις  στον Αρχαίο Ελληνικό Κόσμο και κυρίως στην Αθήνα, όπου επικρατούσε το απόφθεγμα: «Η Πόλις είναι Σχολείο. Ακόμα και οι τοίχοι της διδάσκουν».